Archa va qorbobo haqida sherlar. «Archa» va «qorbobo» — bu o’zbek xalqining tabiatga bo’lgan hurmatini va uni anglashdagi chuqur o’rinlarni aks ettiradigan obrazlardir. Ular asosan qish mavsumining xususiyatlarini va tog’lar bilan bog’liq ramzlarni ifodalaydi. Quyida, bu ikki tushuncha haqida batafsilroq ma’lumot:
Archa (Yashil Archa).
Archa – bu o’zbek xalqining tog’lari va tabiatida keng tarqalgan daraxtlardan biridir. Yashil archa odatda tog’larda, balandliklarda o’sadi va qish mavsumida ham yashil bo’lib qoladi. U uzoq umr ko’radigan va ko’plab afsonalarga asos bo’lgan daraxtdir. Archa ko’pincha farovonlik, kuch va chidamlilik ramzi sifatida tasvirlanadi. U qishning sovuq sharoitiga ham bardosh bera oladigan o’simlik sifatida ham ko’rinadi.
Archa o’zining baland va mustahkam shakli bilan qishning eng og’ir va sovuq kunlarida ham tirik qoladigan, ba’zan odamlar uchun umid va kuch manbai sifatida qabul qilinadi. U hayotning qiyinchiliklariga qarshi turishga undovchi bir ramzga aylangan.
Qorbobo.
Qorbobo — bu O’zbekistonda va boshqa Markaziy Osiyo mamlakatlarida qishning sovuq, qorli va og’ir kunlarini ramzlash uchun ishlatiladigan an’anaviy obrazdir. Qorbobo qishning sovuq va qorli faslini ifodalaydi, shuningdek, u qishki tabiatning ajralmas bir qismi hisoblanadi. Bu obraz ko’pincha qish faslini boshlovchi yoki uning qattiqligini, sovuqligini tasvirlashda ishlatiladi.
Qorbobo obrazini insonlashtirib, odatda u qishning og’ir kunlarini olib keluvchi, qor bilan o’ralgan, juda sovuq va qattiq mavjudot sifatida tasvirlashadi. Lekin ba’zan, u «qishning boqiy saqlovchisi» sifatida ham qabul qilinadi, chunki qish fasli tugaganda, u yerga yangi hayot va bahor olib keladi.
Archa va Qorbobo o’rtasidagi Munosabat.
Archa va Qorbobo o’rtasida ba’zan qarama-qarshilik mavjud: biri — umid va hayotning ramzi sifatida yashil bo’lsa, ikkinchisi — qishning sovuq, quruq va qiyinchiliklar keltiruvchi simvoli sifatida qishloq va tabiatga o’z ta’sirini ko’rsatadi. Lekin, shu bilan birga, archa va qorboboning har biri o’z vazifasini bajaradi: archa hayotni, umidni, sabrni ifodalaydi, qorbobo esa vaqtning kechishini va tabiatning kutilgan o’zgarishini ramzlaydi.
Bu tasvirlar orqali xalqimiz qish va bahor fasllarining o’zgaruvchanligini, har bir faslning o’ziga xos xususiyatlarini va tabiat bilan uyg’unlikda yashashning ahamiyatini chuqur anglagan.
Archa va qorbobo haqida sherlar.
Buncha ham chiroylisan,
Yam-yashilsan har qachon!
Yangi yilning ko‘rkisan,
Sevimlisan, archajon.
Qish boboning uyida
Aziz mehmon — ko‘klamsan.
Bugun uning to‘yida
Ayniqsa soz — ko‘rkamsan.
Ko‘ylagingga juda ko‘p
Zar tugmalar taqilgan.
Shoxlaringda qizil, ko‘k…
Lampochkalar yoqilgan.
Bo‘yim yetmas shoxingga,
Lekin, ey archajonim!
Tabelimda bor senga
Atab tizgan marjonim!
Senga deb tizgan marjon
A’lo baholarimdir.
Kel, taqib qo‘yay, archam,
Shoxlaringni egib tur.
Archa haqida sher – Dilshod Rajab sheri.
Archa ko’klamni quchib —
Mahkam olgandir ushlab.
Ko’klam ketolmas chiqib
Undan yoz-u kuz, qishlar.
Ko’klam archaga bandi,
Qila olar nima ham?
Axir u o’ralgandir
Sonsiz ninalar bilan!
Qorbobo sovg’asi.
Orqamda qopim katta,
Unda bordir, albatta.
Shirin kulcha, yong‘oqlar,
Konfet-u o‘yinchoqlar.
Ulashaman sizlarga,
Dono o‘gil-qizlarga!
Qorbobomiz – qorbobo haqida sherlar.
Qorbobomiz uy soldi,
Derazasiga gul soldi.
Derazasidan mo‘ralasam.
Hassasi bilan bir soldi.
Erib ketmang jon bobo.
Qorbobojon qorbobo,
Sovg‘alari bor bobo,
Uyimiz juda issiq,
Erib ketmang jon bobo!
Qorbobo kelyapti.
Soat sakkiz bo‘lyapti,
Qorbobomiz kelyapti.
Keling, keling Qorbobo
Sovg‘alari bor bobo!
Archa haqida sherlar.
Nina bargli archaman,
Do’st tutundim barchaman.
Atrofimda aylanib,
Qo’shiq ayting, charchamang.
Chizilgan archa.
Sizning she’r va raqsingiz
Ta’tir menga yil bo’yi.
Shu bois yam-yashilman,
Cho’zilar har yil bo’yim.
Men archaman.
Men archaman, archaman,
Sizdan shodman qancha man.
Barchangiz omon bo’ling,
Bor bo’ling-ey, charchamang.
Ushbu sherlar savol-javob.com saytidan olindi.
