Odob haqida maqollar. “Odob” — bu insonlar o’rtasida hurmat, madaniyat va yaxshi tarbiya asosida qurilgan muloqot va xulq-atvor tizimini ifodalaydigan tushuncha. Odatda, odob so’zi ijtimoiy va axloqiy me’yorlar, urf-odatlar va madaniyatga mos ravishda harakat qilishni anglatadi.
Odobning asosiy jihatlari
Hurmat: Boshqalar bilan muloqotda bo’lganda, ularning fikrlarini, his-tuyg’ularini va shaxsiyatini hurmat qilish. Bu, o’z navbatida, muomala madaniyati va o’zaro anglashuvni mustahkamlaydi.
Vijdon: Harakatlar va qarorlar, axloqiy me’yorlarga va odob-qoidalariga mos bo’lishi kerak. Bu, o’z-o’zini tarbiyalash va o’z xatti-harakatlarimizni boshqarishni talab qiladi.
Madaniyat: Ijtimoiy va madaniy normativlarga mos keluvchi xulq-atvorni anglatadi. Bu, har qanday vaziyatda o’zini qanday tutish kerakligini bilishni va madaniyat qoidalariga amal qilishni talab qiladi.
Xushmuomalalik: Boshqalar bilan samimiy, hurmatli va ixlosli bo’lish. Bu, odatda, so’zlashuv uslubida, muloqot vaqtida va kundalik hayotda o’zini qanday tutish bilan bog’liq.
O’z-o’zini anglash: O’z his-tuyg’ularingizni, kuchli va zaif tomonlaringizni bilish va ularni boshqarish qobiliyatidir. Bu, shuningdek, o’z xulq-atvoringizni o’rganish va uni yaxshilashga intilishdir.
Odob, shuningdek, ijtimoiy munosabatlar va professional faoliyatda muvaffaqiyatga erishishda muhim rol o’ynaydi. O’zaro hurmat va madaniyatli muloqot barcha tomonlarning qulayligi va yaxshi hamkorlikni ta’minlaydi.
O’zbek maqollari
Odob va axloqiy xulq-atvor haqida ko’plab maqollar mavjud. Ushbu maqollar odob-axloqning muhimligini va ijtimoiy hayotdagi o’rnini ta’kidlaydi. Quyida ba’zi mashhur maqollarni keltiraman:
- “Odob bilan qilingan ishlardan xato chiqmaydi.”
Bu maqol odobli xulq-atvorning to’g’ri va samarali natijalarga olib kelishini bildiradi. - “Odob bilan sayralgan so’z, yomonlikni to’xtatadi.”
Bu maqol, odobli va hurmatli so’zlarning nizolarni bartaraf etishda samarali bo’lishini ifodalaydi. - “Yaxshi so’z yomonlikni unutsiz qiladi.”
O’zaro hurmat va yaxshi so’zlar orqali munosabatlarni yaxshilash mumkinligini ta’kidlaydi. - “Hamma odamning o’zi uchun odob bor.”
Har bir inson o’zining madaniyati va axloqiy me’yorlariga mos ravishda o’zini tutishi kerakligini bildiradi. - “Odob yo’lida odamni yaxshi tanishing.”
Bu maqol, odob va hurmat bilan ko’rsatilgan e’tibor insonni yaxshiroq tanishga yordam beradi. - “Odobli inson ko’zni yarmaydi.”
O’zaro hurmat va odob bilan muloqot qilish, shaxsiy va ijtimoiy munosabatlarni yaxshilaydi. - “O’zini tartibda tutgan odam, boshqalarga hurmat ko’rsatadi.”
O’z-o’zini nazorat qilish va tartibda bo’lish, boshqalarga hurmat ko’rsatishning asosidir.
Bu maqollar odobli xulq-atvor va ijtimoiy madaniyatni saqlashning ahamiyatini ifodalaydi, shuningdek, odamlar o’rtasidagi yaxshi munosabatlar va muloqotning ahamiyatini ta’kidlaydi.
Odob haqida maqollar
Avval salom, bad’az kalom.
Amri padar — arshdan a’lo.
Bir kattani bil,
Bir kichikni bil.
Bola — aziz, odobi undan aziz.
Bolaning erkasi — bitning sirkasi.
Bosh bo’lmagan uyda,
Otasi turib o’g’li so’zlar.
Yolg’iz bolaga indamasang, ko’payar.
Inson — odobi bilan,
Osmon — oftobi bilan.
Maqollar bolalar uchun
Kattaga katta bo’l,
Kichikka — kichik.
Kattaga salom ber,
Kichikka — kalom.
Kattada izzat yo’q,
Kichikda xizmat yo’q.
Katta izzatda —
Kichik xizmatda.
Kattani katta desang, o’zidan ketar,
Kichikni katta desang, kattaga yetar.
Kattaning uyalgisi kelsa, kichikka tegar.
Kattaning hurmati — qarz,
Kichikka salom — farz.
Ko’p o’ynagan bola,
El ko’zida ola.
Odob bozorda sotilmas.
Odob — Irishining zeb-u ziynati.
Odob — oltindan qimmat.
Odob — peshada,
Gunoh — teshada.
Odobli bola elga manzur.
Odobli kelinning supurgisi xashak ostida turar.
Odobli o’g’il — ko’kdagi yulduz,
Odobli qiz — yoqadagi qunduz.
Odoblilik belgisi —
Eshilib salom bergani.
Yaqinlikning belgisi —
Kelib-ketib turgani.
Odobni beodobdan o’rgan.
Odobning — boshi til.
Odobsiz betga chopar.
Oltin olmay, odob ol,
Odob oltin emasmi.
Onangga boshingni xam qil,
Otangga gapingni kam qil.
Onasi maqtagan qizni olma,
Yangasi maqtagan qizdan qolma.
Ota bo’hsh oson, odob berish qiyin.
Ota oldida kek urma,
Odobingga chek urma.
Ota oldidan o’tma,
Odob oldidan ketma.
Odob va odobsizlik haqida maqollar
Otang bolasi bo’lma,
Odam bolasi bo’l.
Otang ta’zirini olmay desang,
Odam ta’sirini ol.
Otasi tentakning biri — tentak,
Onasi tentakning bari — tentak.
Osh kattadan, suv kichikdan.
Osh kelsa, yegin,
So’z kelsa, degin.
Og’ani ko’rib ini o’sar,
Opani ko’rib — singil.
Payg’ambar qizi bo’lma,
Otang qizi bo’l.
Rahm yema yetimga,
Yetim urar betingga.
Sadaqasiga qarab — savobi,
So’ziga qarab — javobi.
Salom — kattadan,
Alif — nuqtadan.
Salom ham — farz,
Alik ham — farz.
Suvga tupurgan — koski,
Quduqqa tupurgan — kofir.
So’z kishining — o’zagi,
Odob kishining — bezagi.
Tegirmonni suv buzar,
Odamni odam buzar.
Odob haqida maqollar
Tek turganga shayton tayoq tutqazar.
Turqi buzuqdan xulqi buzuq yomon.
Urug’ingga so’z aytsang,
Orasini uzib ayt.
Otang ishga buyursa,
Namozingni buzib ayt.
Usta borida qo’lingni tiy,
Ustod borida — tllingni.
Usta bo’lsang, ustozingni unutma.
Ustozingga tik qarasang, to’zasan,
Hurmat qilsang, asta-asta o’zasan.
Chakki yursang, dakki yersan.
Cho’ponni tayog’idan bil,
Kelinni — oyog’idan.
Shalp yursang, shapaki yersan.
Shamolimni so’kma,
Tuzimni yerga to’kma.
Shapaloq bilan yuz qizarar.
Eshik ochiq bo’lsa ham, so’rab kir.
Yaxshi bola yog’ keltirar.
Yomon bola dog’ keltirar.
Yaxshi bola nom keltirar,
Yomon bola g’am keltirar.
Yaxshi bola — otaga quvvat,
Yomon bola — uqubat.
Yaxshi bola — suyuk,
Yomon bola — kuyuk.
Yaxshi bola — to’rga tortar,
Yomon bola — go’rga.
Yaxshi bola shon keltirar,
Yomon bola qon keltirar.
Yaxshi boladan rahmat,
Yomon boladan — la’nat.
Yaxshi xulq — kishining husni.
Yaxshi yaroqsiz bo’lar,
Yomon — quloqsiz.
Yaxshi qiz erta turib, soch tarar,
Yomon qiz erta turib, non so’rar.
O’ynoqi qo’zi oyna sindirar.
O’ynoqi buzoq o’t bosar.
O’rinsiz qiliqdan o’rinli yumruq yaxshi.
O’g’ilga o’g’il bo’lmasang,
Uviq tegar boshingga.
Kelinga kelin bo’lmasang.
Kelisop tegar boshingga.
O’g’irlik osh badanga yuqmas,
Yomon bola ota-onaga boqmas.
Qaynanalik kelin — qarqara kelin,
Qaynanasiz kelin — masxara kelin.
Qiz bola uyda yaxshi,
Er bola elda yaxshi.
Qizim uyda, qilig’i tuzda.
Qizni erkalatsang, erningga tepar,
O’g’ilni erkalatsang, burningga tepar.
Qizning erkasi — echkining serkasi.
Qizining qilig’i ko’chada bilinar.
Qobil farzand — jonga payvand.
Qobil o’g’il otga mindirar,
Noqobil — otdan tushirar.
Qobil o’g’il rohat keltirar,
Noqobil o’g’il — mehnat.
Qovun qovundan rang olar.
Qo’yni — serka,
O’yinni erka boshlar.
Hay-hay sening yurishing,
Bordir sening bir ishing.
Husn xulqi bilan chiroyli.
Husn husn emas, odob husn.
Ho’l yog’ochni egmagin,
Tegmaganga tegmagin.
Ushbu ma’lumotlar ziyouz.com saytidan foydalanib tayyorlandi.
Gap
Juda zoʻr